Ślub konkordatowy

Ślub konkordatowy

 

Od lipca 1988 roku można w Polsce zawierać śluby konkordatowe. Po podpisaniu przez Polskę i Stolicę Apostolską ustawy  konkordatowej wystarczy, że zawrzecie związek małżeński w Kościele oraz dopełnicie formalności, aby był on uznany przez polskie prawo. Pamiętajcie, że możecie zawrzeć ślub kościelny bez ślubu cywilnego, natomiast polskie prawo nie uzna go jako aktu prawnego.

Od 1 czerwca 2020 roku obowiązują nowe przepisy o kanonicznym przygotowaniu do małżeństwa. W „Aktach Konferencji Episkopatu Polski” dnia 26 listopada 2019 r. został opublikowany Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego. Wszystkie szczegóły nowego Dekretu zostaną opisane poniżej.

---

Od czego zacząć przygotowania do zawarcia ślubu konkordatowego?

Wybierzcie miejsce, w którym chcielibyście celebrować Waszą uroczystość. Jeśli chcecie zawrzeć małżeństwo w parafii innej niż parafia Waszego stałego lub tymczasowego zamieszkania albo miesięcznego pobytu, powinniście uzyskać zezwolenie własnego proboszcza lub ordynariusza miejsca. Zgodnie z dekretem jeśli „ze słusznej i uzasadnionej przyczyny małżeństwo ma być zawarte w innej parafii, aniżeli ta, w której spisuje się protokół przedślubny, ten kto przeprowadził egzamin przedślubny winien powiadomić autentycznym dokumentem, zwanym w Polsce „licencją” (formularz 7_pl) proboszcza, który będzie asystował przy zawieraniu małżeństwa o wyniku rozeznania kanonicznego, zaświadczając, iż nic nie stoi na przeszkodzie do ważnego i godziwego zawarcia małżeństwa.”

W przypadku, gdy małżeństwo będzie zawierane w Polsce, a jedno z Was lub oboje nie możecie uczestniczyć w przygotowaniu do małżeństwa w Polsce,  przygotowanie do małżeństwa przeprowadza proboszcz za granicą. Powinien on wydać odpowiednią deklarację (licencję), którą prześle, za pośrednictwem swojej kurii diecezjalnej, do właściwej kurii diecezjalnej w Polsce, która, po otrzymaniu licencji, upoważni proboszcza w Polsce do asystowania przy zawieraniu małżeństwa.

Pamiętajcie, że dokumenty zza granicy powinny być przesłane do Polski nie później niż na miesiąc przed planowanym terminem ślubu.

Jak już wybierzecie miejsce i uzyskacie niezbędne zgody, umówcie się z księdzem na spotkanie w kancelarii parafialnej (nie później niż 3 miesiące przez planowanym ślubem). Ksiądz przedstawi Wam wykaz dokumentów wymaganych do zawarcia małżeństwa oraz umówi się na przeprowadzenie egzaminu przedmałżeńskiego.

Fot. Rafał Podstawny Fotografia Slubna

---

Wymagane dokumenty

• Dowód osobisty lub inny dokument tożsamości zaopatrzony w fotografię i zawierający: dane personalne, datę i miejsce urodzenia oraz imiona rodziców,

• Świadectwo chrztu (metryka chrztu) każdego z narzeczonych,

• Świadectwo bierzmowania,

• Świadectwo ukończenia katechizacji szkolnej,

• Zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa z Urzędu Stanu Cywilnego. Jest ono ważne tylko 6 miesięcy. Zabierzcie ze sobą dowód osobisty, skrócony odpis aktu urodzenia oraz akt zgonu małżonki/małżonka jeśli jesteście wdowcami.

• Odpis aktu małżeństwa cywilnego, jeśli pozostajecie ze sobą w związku cywilnym,

• W przypadku zaistnienia przeszkód małżeńskich konieczny jest reskrypt odpowiedniej władzy kościelnej z udzieloną dyspensą od przeszkody (kan. 1078-1082),

• Świadectwo uczestnictwa w katechezie przedślubnej obejmujące także spotkania w katolickiej poradni rodzinnej,

• Zaświadczenie (zaświadczenia) o wygłoszonych zapowiedziach przedślubnych lub dyspensy od nich,

• Ponadto, w zależności od sytuacji, należy przedstawić następujące dokumenty:

  •  świadectwo zgonu współmałżonka (cywilne lub kościelne), jeśli jesteście wdowcem lub wdową;

  •  odpis wyroku sądu kościelnego stwierdzającego nieważność małżeństwa wraz z dekretem wykonawczym;

  • odpis wyroku orzekającego rozwód cywilny, jeśli pozostawaliście wcześniej w związku cywilnym z inną osobą (dotyczy także osób po kanonicznym stwierdzeniu nieważności małżeństwa);

  • zezwolenie ordynariusza miejsca lub proboszcza, jeśli małżeństwo będzie zawierane poza którąś z uprawnionych parafii (kan. 1115);

  • zaświadczenie o przyjęciu sakramentu bierzmowania lub zaprzysiężone oświadczenie o przyjęciu bierzmowania, jeśli brak o tym adnotacji w świadectwie chrztu (kan. 1065 § 1);

  • wymagane przez prawo przyrzeczenia i oświadczenia stron, w przypadku małżeństwa z osobą nieochrzczoną, małżeństw mieszanych i im podobnych;

  • zeznania świadków, względnie was samych, dotyczące przyjęcia chrztu i stanu wolnego, jeśli nie możecie przedstawić aktualnego świadectwa chrztu;

  •  zgoda rodziców na zawarcie małżeństwa przez osobę małoletnią (kan. 1071 § 1,6°) wraz ze zgodą sądu rodzinnego;

  •  oświadczenie stron o braku woli zawarcia małżeństwa ze skutkami cywilnymi oraz wiedzy o konsekwencjach tego faktu, jeśli staracie się o zezwolenie na zawarcie małżeństwa bez skutków cywilnych;

  • kopie podań o stosowne dyspensy lub zezwolenia, jeśli takie pisma były sporządzane.

Fot. Marcin Biodrowski

 

---

Egzamin przedmałżeński

Zgodnie z dekretem jednym z ważnych aspektów przygotowania do zawarcia małżeństwa jest kanoniczne stwierdzenie zdolności prawnej przyszłych małżonków – czyli przeprowadzenie przez proboszcza wybranej parafii tzw. egzaminu narzeczonych. Na jego podstawie zostanie sporządzony protokół rozmów kanoniczno-duszpasterskich przed zawarciem małżeństwa.

Głównym celem tego egzaminu jest rozeznanie Waszej sytuacji prawnej i wykluczenie istnienia tzw. przeszkód zrywających. Gdyby takie przeszkody wystąpiły, proboszcz powinien w Waszym imieniu wystąpić do właściwej władzy kościelnej o udzielenie dyspensy, gdy jest ona możliwa.

Podczas egzaminu przedślubnego ksiądz poprosi Was o przysięgę mówienia prawdy oraz może zadawać pytania każdemu z Was osobno. Zgodnie z dekretem wymóg ten jest uzasadniony ochroną przed dopuszczeniem do zawarcia nieważnego małżeństwa.

Protokół składa się z 5 części:

1. Przysięga narzeczonych

2. Dane personalne

3. Przeszkody małżeńskie

   1. Przeszkoda niezdolności fizycznej (kan. 1084)

   2. Przeszkoda węzła małżeńskiego (kan. 1085)

   3. Przeszkody wynikające z relacji międzyosobowych (kan.1091-1094)

   4. Przeszkody wynikające z zobowiązań natury religijnej (kan. 1087-108)

4. Wady aktu woli zawarcia małżeństwa

   1. Istotne przymioty i cele małżeństwa (kan. 1055, 1056, 1099, 1101)

   2. Zdolność psychiczna do małżeństwa (kan. 1095)

   3. Warunek (kan. 1102)

   4. Przymus (kan. 1103)

   5. Umyślne wprowadzenie w błąd (kan. 1098)

   6. W przypadku małżeństw mieszanych obrządkowo (kan. 112 § 1, n. 2, kan. 33 KKKW)

5. Dokumenty

Po zebraniu wszystkich odpowiedzi ksiądz sprawdzi, czy Wasze odpowiedzi się pokrywają. Poprosi Was również o złożenie podpisów pod protokołem.

Fot. Studio filmowe „Alexander”

---

Zapowiedzi

Zapowiedzi ogłaszane są w parafiach Waszego aktualnego zamieszkania. Ich celem jest powiadomienie o planowanym małżeństwie wspólnoty parafialnej, a także stworzenie możliwości, by wierni mogli wyjawić ewentualne znane im przeszkody sprzeciwiające się zawarciu Waszego małżeństwa.  Zapowiedzi ogłasza się w formie pisemnej przez umieszczenie ich w gablocie ogłoszeń parafialnych w ciągu ośmiu dni, tak by były tam uwidocznione przynajmniej przez dwie kolejne niedziele, lub w niedzielę i święto obowiązujące. Do wiadomości – zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej – podaje się jedynie Wasze imiona i nazwiska oraz parafię zamieszkania.

Jeżeli mieszkacie w parafii krócej niż sześć miesięcy, zapowiedzi należy wygłosić także w poprzednim miejscu (lub miejscach) Waszego stałego zamieszkania po osiągnięciu przez Was pełnoletniości.

Fot. Estera Matras Fotografia

---

Nauki przedmałżeńskie

Obecnie oferowane są różnego rodzaju kursy dla narzeczonych. Mogą one trwać 10 tygodni (godzinne spotkania organizowane co tydzień), 4 tygodnie (4 spotkania po 2,5 godziny), weekendowe, weekendowe z warsztatami psychologicznymi. Zazwyczaj są to wykłady prowadzone przez małżeństwa i kapłanów. W ramach katechez przedślubnych omawiane są wymagane w ramach przygotowania do sakramentu małżeństwa tematy: z teologii małżeństwa i rodziny, etyki życia małżeńskiego, odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz liturgia sakramentu małżeństwa. Katechezy mają formę wykładową. Dodatkowo mogą być prowadzone warsztaty, podczas których narzeczeni odpowiadają na różne pytania i wykonują ćwiczenia, które mają ich przygotować do wspólnego życia. Omawiane są wzajemne oczekiwania, odchodzenie z domu rodzinnego, poprawna komunikacja i radzenie sobie z sytuacjami kryzysowymi.

Spotkania w poradni rodzinnej trwają zazwyczaj 2 miesiące. Możliwe są również indywidualne konsultacje.

Fot. Kolorowe Wspomnienia

---

Podpisanie dokumentów po zawarciu ślubu

Przy zawarciu małżeństwa proboszcz lub inny duchowny w jego zastępstwie powinien dopilnować, aby wszystkie wymagane dokumenty zostały podpisane. Podpisy w protokole przedślubnym składają asystujący i świadkowie, natomiast na „Zaświadczeniu”, które będzie przekazane do USC, asystujący, Państwo Młodzi i świadkowie. Wy i świadkowie powinniście podpisać dokumenty przed rozpoczęciem ceremonii, natomiast ksiądz lub diakon asystujący po zakończeniu ceremonii. Nie zapomnijcie o dowodach osobistych i obowiązkowej spowiedzi.

W ciągu 5 dni od zawarcia związku małżeńskiego ksiądz powinien powiadomić o tym fakcie USC. Już po 2 tygodniach będziecie mogli odebrać w urzędzie skrócone odpisy aktu ślubu.

Fot. Marcin Biodrowski

---

Ślub kościelny jednostronny

Istnieje również ślub kościelny jednostronny, który odbywa się, gdy jedna ze stron jest niewierząca lub jest innego wyznania.

Strona katolicka powinna oświadczyć na piśmie, że jest gotowa "odsunąć od siebie niebezpieczeństwo odejścia od wiary", jak również złożyć szczere przyrzeczenie, że uczyni wszystko, co w jej mocy, aby wszystkie dzieci zostały ochrzczone i wychowane w Kościele katolickim.

Druga strona powinna być powiadomiona w odpowiednim czasie o składanych przyrzeczeniach strony katolickiej, tak aby rzeczywiście była świadoma treści przyrzeczenia i obowiązku strony katolickiej. Jeśli natomiast drugą stroną jest osoba, która świadomie i dobrowolnie dokonała formalnego lub faktycznego odstępstwa od wiary katolickiej, powinna złożyć, w obecności świadków, przyrzeczenie na piśmie, że nie będzie przeszkadzała stronie katolickiej w zachowaniu wiary i wykonywaniu praktyk religijnych, a także w tym, by wszystkie dzieci zostały ochrzczone i wychowane w Kościele katolickim.

Fot. Jakub Mrozek Fotografia

---

Ślub kościelny w plenerze

Zgodnie z Dekretem ogólnym Konferencji Episkopatu Polski zezwolenia na celebrację ślubu kościelnego poza miejscem świętym może udzielić ordynariusz miejsca (kan. 1118 § 2), a gdyby łączyła się ona ze sprawowaniem Eucharystii, biskup diecezjalny (zob. Instr. Redemptionis Sacramentum, 108). Co prawda zalecane jest, aby małżeństwo sakramentalne zawierane było w miejscu świętym, a więc w kościele lub kaplicy (kan. 1118 § 1), natomiast możecie starać się o zezwolenie na ślub w plenerze. Zadbajcie o to już na samym początku przygotowań – na zgodę możecie czekać nawet do 12 miesięcy. Bardzo ważne jest dobre uargumentowanie Waszej prośby. W cytowanym Dekrecie można przeczytać, że „nie powinno się zezwalać na zawieranie małżeństwa poza miejscem świętym bez poważnej przyczyny, której nie mogą stanowić racje natury komercyjnej czy wynikające z ekstrawagancji, próżności lub naśladowania zwyczajów obcych tradycji katolickiej.”

Pozostałe formalności związane z zawarciem małżeństwa pozostają takie same, jak w przypadku ślubu kościelnego lub konkordatowego celebrowanego w miejscu świętym.

---

Na co zwrócić uwagę organizując ślub w kościele?

• Data i godzina ślubu,

• Dekoracja kościoła,

  • Kto dekoruje kościół: zakonnice/panie sprzątające/czy można zamówić firmę dekoratorską?

  • Jakie elementy wyposażenia zapewnia kościół: dywan, klęczniki, ozdobne krzesła?

  • Ile Par Młodych tego samego dnia będzie zawierać małżeństwo – czy jest możliwe wspólne dekorowanie kościoła?

  • Jeśli inne Pary Młode nie zgodzą się na wspólne dekoracje, ile czasu macie między ślubami na przygotowanie dekoracji?

  • Dekorujemy: ołtarz, miejsce Pary Młodej, nawę główną, wejście do kościoła.

• Muzyka:

  • Organista,

  • Kwartet smyczkowy,

  • Solista,

  • Chór,

  • Inne zespoły/instrumenty muzyczne,

  • Zawsze ustalajcie wszystkie szczegóły z księdzem i ze wszystkimi osobami, które będą zaangażowane w oprawę muzyczną Waszej uroczystości.

• Wybór czytań i osób, które będą zaangażowane w czytanie Pisma Świętego i modlitwy wiernych,

• Orszak ślubny,

• Miejsce na składanie życzeń po ceremonii zaślubin.

Fot. Marcin Biodrowski

---